Taki e Leipa mo e Green (45.5%) holo e Fa’ahi National (42.5)

Read: Labour/ Greens (45.5%) regain lead over National (42.5%) as scandal engulfs the National Party

‘O ka fakahoko ‘a e fili ‘a Nu’u Sila ki he Fale Alea he ‘aho ni  ‘e ikuna ia ‘e ha Fa’ahi Fakatatahataha a e Paati Leipa mo e Green ‘o fakatatau ‘eni ki ha polo pe fili fakaha loto ne toki fakahoko ‘e he kautaha Roy Morgan ‘a Nu’u Sila ni.

Na’e fili ai heni ‘a e peseti ia ‘e 45.5% ki he Fakatahataha  ‘a e Leipa mo e Green kae holo hifo ‘a e National ia ‘a ia ‘oku lolotonga pule’anga he taimi ni ‘o fili pe ki ai ‘a e peseti ‘e 42.5.

Ko e poupou ‘a e kakai ki he pule’anga fakatahataha  ‘o John Key ‘a ia ko e Paati  Maori na’e peseti pe ia ‘e 1, ACT 0.5 pea mo e United Future ne 0.5.

Na’e kaukaua hono poua ‘o e fa’ahi kafataha ‘a e Fa’ahi Fakaanga ia ‘o peseti 2.5%  ‘a e pou ki he Leipa ‘o ‘alu hake ia ‘o 31% he fili ‘a e Morgan ko ‘eni,  Greens ko e  3% ‘alu hake ia ‘o  14.5%, New Zealand First 6% (‘a ia ko e ‘alu hake aki ia ‘a e  0.5%), Mana Party 1% (‘ikai ha liliu).

Ko e lekooti he fili ko ‘eni ko e  Internet Party mo e maaka ko e  1.5% ‘a ia ko e mahiki hake ‘aki ia ‘a e 0.5%), pea ko e Conservative Party ne holo hifo ‘aki ia ‘a e peseti ‘e 1.5 ki he  0.5%.

 ‘I he lau ‘a Gary Morgan hili ange ‘a e fili ni na’a ne pehe ‘oku kaunga lahi ki he holoa e manakoa 'o e Fa'ahi Nesinolo 'a e  ngaahi faingata’a ‘i hono loto fale ‘o  hange ko e tukuaki’i kuo fakafisi ai ‘a Maurice Williamson ko e minisita ki he Ngaahi Langa , Kasitomu mo e Setisitika mei hono lakanga minisitaa.

Fakafisi foki ia koe’uhi ko hano puhi’i ‘e he mitia ‘o taki mai ai ‘a e New Zealand Herald mo ‘enau ‘Etita Fakatotolo Ongoongo ko Jared Savage ‘i hano vakili hake ‘o ‘ilo na’e fetu’utaki ‘a Williamson ki ha ‘ofisa polisi ma’olunga hili hano puke ‘o ha tangata pisinisi ko Donghui Liu koe’uhi ko hano faka’ilo makatu’unga ‘i ha ke faka’api.

Neongo na’e faka’ikai’i ‘e Williamson ha’ane kaunoa e taha ‘i he ngaue ‘a e kau polisi ka na’e mahino mei he ngaahi fakamatala fetu’utaki ‘imeili na’a ne fetu'utaki ai mo e kau polisi na’e ‘i ai ‘a e ‘elemeniti ‘o e feinga ke fai hano faka’api’i e tikite kuo ta ma’a Liu.

‘Oku tukuaki’i na’e tala ange ‘e Williamson ki he polisi – Ko e pa’anga lahi ‘oku ‘inivesi ‘e Liu ‘i Nu’u Sila ni.

Tanaki atu ki he fakafisi ‘a Williamson, kuo toki livi atu ‘eni uike ‘e 4 ki he 5 ‘a e Minisita Lao mo e Fakamaau’anga, Judith Collins ke ne ma’u ha maloloo mo kii manava lelei lolotonga ia ‘oku kei ta’e mamotu atu e ngaahi fehu’i kau ki he’ene tina mo e kau taki ‘o e kautaha ko ia ko e Oravida ‘i Sanghai. Ko hono mali ‘a David Wong-Tung ko e talekita ia ‘i he Oravida.

‘Oku ‘i ai ‘a e lao foki ki hono malu’i ‘o e kau Memipa Fale Alea ke ‘oua na’a faka’ilo kinautolu ‘i ha’anau tukuaki’i hala ha taha, pea na’e fakamalumalu atu ai ‘i he lao ni ‘a e matapule faifatongia mei he Leipa, Trevor Mallard ka ne tukuaki’i ‘a Collins ‘o pehe na’e a’u ia ki he pa’anga ‘e nima kilu ne ne ma’u ‘i he’ene fakakau mai ‘a e Kautaha Oravida ki he’ene ‘a’ahi fakapule’anga ko ia ki Siaina ‘i he ta’u kuo ‘osi.n

Kaekehe ko e fili ko ‘eni ‘a e Morgan na’e fakahoko ia ‘i he telefoni hangatonu ‘i ‘api pehe ki he mopaila, ‘i ha talanoa telefoni ne ne kapa ‘a e ngaahi feitu’u tefito ‘o Nu’u Sila ni ‘a ia na’e filifili’i ai ha toko 847 ‘oku lava ke nau fili ‘i he fili ko ‘eni ‘oku ‘amanaki ‘i Sepitema.

 Na’e kamata ‘a e faka’eke’eke fili ni ‘i he ‘aho 21 ‘o ‘Epeleli ki Me ‘aho 4 ‘o e 2014. Na’e fehu’i ai ki he fa’ahinga ko ‘eni: Kapau ‘e fai ‘a e fili ‘a Nu’u Sila he ‘aho ni ko e fe ‘a e Paati te ke fili ki ai?

Ko e peseti ‘e 6 i he kau fili ni ‘a ia ko e ‘alu hake aki ia ‘a e peseti e taha mei he fili fakamuimui na’e ‘ikai ke nau fakahingoa mai ‘e kinautolu ha paati ‘i he’enau tali fehu’i na’e fai.