MALANGA SAPATE FA’EE
Sapate 11-5-2014
Ngaahi lesoni : Same 23 ; Ngaue 2 :42-47 ; 1 Pita 2 :19-25; Sione 10 :1-10
Ngaahi himi :605 (607)/ 399/485/517/536/550/582/587/654
Veesi malanga : 1 Pita 2 : 20…Ka ‘okapau ‘oku mou fai lelei kae ngaohi kovia ‘o ‘ukuma pe, seuke, koe me’a ko ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Otua.
Kaveinga: “’Oua ‘e fiu he fai lelei he ko ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Otua
Koe talateu
Koe sapate ‘eni ‘oku fakamanatua ai ‘a si’i tou’anga pea moe mahulu’anga ‘o si’i ngaahi fa’ee pea mo honau ngafa. Koe ‘Ipiseli ni na’e fakataumu’a ia ki he kakai fili ‘ae ‘Otua kuo nau movete ki he ngaahi feitu’u fakatokelau ‘o ‘Esia Minu. Pea ko hono tefito’i akonaki moe fakamamafa ‘oe ‘Ipiseli ni ko hono fakalotolahi’i ‘oe kakai ni ‘a ia ‘oku nau lolotonga fehangahangai moe ngaahi fakatanga kehekehe koe’uhii ko ‘enau tui mo mateaki’i e tui totonu moe Ongoongo lelei ‘o Sisu toetu’u. Na’a ne fai’aki ‘ae fakalotolahi ni ‘a hono toe toutou fakamanatu kiate kinautolu ‘ae hoko ‘ae pekia moe toetu’u ‘ae ‘Eiki ko ha matu’aki fakatu’amelie mo ha ‘amanaki ia ‘oku mo’ui mo pau ki he kakai ‘oku nau mo’ui faingata’a’ia mo mamahi koe’uhii ko ‘enau mateaki’i ‘ae mo’oni ‘oe toetu’u pea mo hono mo’ui ‘aki foki. Ko ia ke nau katekina pea fiemalie pe neongo ‘ae mamahi/ mate/ moe ngaahi ha’aha’a kotoa pe ‘oe fakatanga’i kinautolu koe’uhii ko ‘enau ‘ilo ni ko ‘enau ngaahi ngaue ‘oku ‘ikai ko ha laufanoa ia koe’uhii ko Sisu Kalaisi. Pea hangee ko ia ‘oku lea kia ‘etau veesi malanga …. Ka ‘okapau ‘oku mou fai lelei kae ngaohi kovia ‘o ‘ukuma pe, seuke, koe me’a ko ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Otua.
Koe vete
Koe fili lahi taha ‘o ha popula ka ko e to’o meiate ia ‘ae koloa na’e fanau’i mai mo ia ke pule kiate ia. ‘Oku talanao ‘a Pita he vahe ni ‘o kau ki hono fakalotolahi’i ‘oe kau popula kalisitiane ni ne nau ngaue pea fakamamahi’i kinautolu koe’uhii ko e kau fakamo’oni kinautolu ‘o Kalaisi Sisu. ‘Oku ne uki kinautolu ke nau fai lelei mo fake’ehi’ehi mei he talangata’a ki honau kau taki neongo koe kau taki kovi kinautolu. Ke nau ngaue lelei ke haa ki honau kau pule pea ‘e langa’ia ai mo ha’anau toe fai lelei foki kiate kimoutolu kau popula. Ke nau fai faka’apa’apa foki ki he tu’i pea mo’ui ‘apasia ki he ‘Otua pea ‘ai ke mo’oni foki ‘enau fe’ofa’aki fakalotu neongo ‘ae ngaahi fakatanga moe fakamamahi. Ke nau ngaue ke ngali ko ha kau tamaio’eiki kinautolu ‘ae ‘Otua (2:11-17). Koe tohi ‘ae ‘apositolo ni ke ‘ene fakamahino pea fakaloloto ‘enau tui he ‘oku ‘ikai koe tau’ataina mo’oni ‘ena ‘oku nau loto ki ai ke faka’ataa kinautolu mei he ngaahi mamahi na. Ka koe tau’ataina mo’oni ko ‘enau kei tauhi mo mateaki’i ‘ae tui totonu he uhouhunga ‘oe mamahi. Ki he kau popula ni ‘oku ‘ikai koe lelei ma’a kinautolu moe fiemalie ‘oku nau tangi mo kumi ki ai ka koe ha ‘e fakatupu hoifua ki he ‘Otua ‘a tefito’i ‘uhinga ‘e ‘enau mo’ui fiefia ke fetaulaki moe mamahi he fakatanga lotu.
Koe ha ki’i fakataataa
Na’e ngaue’aki ‘e Pita ‘ae to’onga tauhi taau ‘oku fai ‘e he popula ki hono ‘eiki ko ha fo’i anga fakataataa ia ‘o ha to’onga mo’ui taau pehee ke fai ‘e he Kalisitiane ki hono ‘Otua. ‘Oku tatau ‘ae loto mafana mo fiefia ‘ae ‘eiki he to’onga lelei ‘ene popula he fiefia ‘ae ‘Otua he to’onga tauhi mateaki ‘ae Kalisitiane. Hangee ko ia na’e ha he vaa ‘o Filimone mo ‘ene popula ko ‘Onesema ‘o fakatatau ki he tohi ‘ofa ‘a Paula kia Filimone ke ne tali ‘ene popula ko ‘Onesema “Koe tangata ko ia ‘oku tatau moe kakano ‘a hoku manava…’o ‘ikai ke kei hangee ko ha popula kae makehe mo ha popula, ‘io ko ha tokoua ‘ofeina ‘oku ne matu’aki pehee kiate au kae huonoa ha’ane pehee kiate koe he ‘oku ‘o’ou ia ‘i he sino pea ‘i he lotu foki” ( Filimone 1:12-16).
Koe totongi tuha ‘oe talangata’a
‘Oku pehee ‘e Pita “He koe me’a ‘eni ‘e fakafeta’ia, ‘ae kataki ‘e ha taha ‘ae ngaahi fakamamahi ‘oku ‘ai ta’etotonu kiate ia, koe’uhii ko ‘ene ongo’i ‘ae ‘Otua (19). He kapau kuo mou faiangahala, pea tuku ai kimoutolu ‘o mou ‘ukuma pe, koehaa ha ongoongo ‘e ma’u ? Ka ‘okapau ‘oku mou fai lelei kae ngaohi kovia ‘o ‘ukuma pe, seuke, koe me’a ko ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Otua.(20). ‘Oku taau moe angapau’u ke ne ‘inasi he mamahi ‘o ‘ene anga pau’u hangee ko ia ko ‘etau tauhi founga tauhi fanau (fakatonga ??) mo hono akonaki’i faka’ulungaanga ‘o ‘etau fanau ako (tautea taa fakalao neongo ‘oku fakatou ‘i ai pe hono lelei moe kovi). Pea ‘oku ‘uhinga pehee ‘a Pita ‘’….He kapau kuo mou faiangahala, pea tuku ai kimoutolu ‘o mou ‘ukuma pe, koehaa ha ongoongo ‘e ma’u? ‘Oku malo fau hono fakamanatu mai ‘e he potungaue mo’ui ‘ae ola kovi ‘oe fa’akai, konaa, drugs abuse, smoking etc…’i he’etau fai ia ke ne holoki ‘etau tu’unga mo’ui lelei. Kae feefee ‘akinautolu ‘oku nau mo’ui ta’e fakapotopoto’i ‘enau ngaahi ma’u’anga mo’ui (pa’anga) ‘o fakamoleki ki he ngaahi me’a ‘oku ‘ikai te ne tokoni’i ‘ae mo’ui lelei ‘ae famili/siasi moe fonua hangee nai koe ta misini (gamble)? Ngaahi fa’ee na’e tuha nai ke ta’e totongi e ako ‘etau fanau ka ke konaa’aki ‘e koe mo ifi tapaka? Koe fehu’ia tatau foki ‘eni ki he ngaahi Tamai. Na’e totonu nai ke inumia ‘e he famili kotoa ‘ae kona moe nunu’a ho’o ta’e tokanga pe na’e totonu ke nau ‘i ha tu’unga leleiange ?
Kia Pita kapau ‘oku ngaohi kovia kitautolu koe’uhii ko ha’atau anga pau’u/ kaakaa/ loi/ houtamaki…pea kiate kitautolu ngaahi fa’ee ‘oku tau tofanga ‘i ha mamahi pehee koe’uhii ko ha’atau anga malohi mo ta’etukulolo mo talangata’a ki he ngaahi husepaniti (tuku keheange kapau koe tu’unga ‘oe talangata’a ko ha faitu’utu’uni hala mo ta’e faka’otua ‘ae husepaniti) ki he nofo ‘ae famili…kia Pita ‘oku tuha pe ia mo kitautolu ke tau ma’u mo ‘inasi he ngaahi kanongatamaki ko ia “He kapau kuo mou faiangahala, pea tuku ai kimoutolu ‘o mou ‘ukuma pe, koehaa ha ongoongo ‘e ma’u? Neongo ‘oku tau lea ki he ngaahi me’a ‘oku meimei tofua hia kotoa ai ‘a ha’a tangata ka ‘e fakatonutonu mo fakalele’i ‘a fee? Ka neongo ia kotoa ‘ae ngaahi me’a ni ‘oku ‘ikai koe me’a ia ‘oku fiema’u mai ‘e he ‘apositolo ko Pita ke tau ‘inasi ai ke tau fua ‘ae kanongatamaki ‘etau mo’ui hala.
Koe ‘inasi mamahi ‘ae tonuhia
Kia Pita ‘oku hiki ‘ene tokanga ia ‘a’ana ki he kakai ‘oku nau si’i ngaohi kovia kinautolu koe’uhii ko ha’anau fai lelei…Ka ‘okapau ‘oku mou fai lelei kae ngaohi kovia ‘o ‘ukuma pe, seuke, koe me’a ko ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Otua. Kia Pita koe me’a ‘ena na’e ui ai kimoutolu ke mou tu’u ma’u ke fakahaa’i ‘ae tui totonu he uhouhonga ‘oe fu’u faingata’a ‘oe fakatanga lotu. ‘Oku tau fanongoa faka’aho ‘i hono pa’usi’i ‘oe si’i kau talaongoongo lelei he ngaahi fonua hahake lotoloto (middle East). Fefe ‘a hono fakamamahi’i mo pa’usi’i ‘ae si’i ngaahi fa’ee ‘e ni’ihi he ‘otu Tonga pea mo muli ni foki? ’Oku tau mamata he ngaahi media ’a hono taa mo ngaohi kovia ’ae si’i ngaahi fa’ee moe fanau ’e ha ngaahi tamai fakapo’uli fau.
Ko hono ikuna’i ’oe fai kovi ’aki ’ae fai lelei
(Koha ki’i talanoa)
Na’e ’i ai ha fa’ee na’e tutu penisini’i ’e he husepaniti anga fita’a. Tokua koe taimi kotoa pe ’oku ne foki mai ai mei he ngaue’anga malala (minor) ’oku ne konaa pea ko hono loto ke taa ma’u pe ’a hono hoa…’ae fa’ee ’oku ne nofo ’o talitali ia moe me’atokoni mafana mei he’ene foki mai mei he ngaue. …..Himi 423:4 ”Tangi he kau fefine, Hefakamalohia; Tangi ‘a si’i tamaiki, He nofo ilifia: Ko e kakai mo’ua, He lotu fakapo; He feilaulau tangata, He fale tevolo.” Koe taimi na’a ne na’a ne mei mate ai he fale mahaki hili hono tutu mo’ui ia ’e hono husepaniti na’e ’ekeange ’e he Fakamaau moe kau sula ke ne talaange ’ae mo’oni kohai na’a ne tutu ia? Na’e si’i ’aa’aa hake hono fofonga ’o sio mai ’oku ne fu’u faingata’a’ia lahi ’aupito pea na’e ’ikai ke ne fie sio ki he fofonga hono mali koe’uhii koe hoko ’ae faingata’a ni. Na’a ne sio takai pe he ngaahi fofonga na’a nau hanga hifo ki ai pea faai mai ’o ne toki faka’osi mai ki he fofonga pe hono husepaniti. Na’a nau vakai atu kiate ia ’oku liliu leva mei he fofonga mamahi ki he fofonga fiefia mo nonga ’aupito. Na’a ne malimali hake ki hono husepaniti ’a hono fili pea ne pehee ange ki he fakamaau ”Fakamaau kataki koe ta’e tokanga pe hoku hoa! It was an accident! Ka ’oku ou ’osi fakamolemole’i ia!”…pea ne pekia leva. ”…..’Oi! he ta’emanavahe, ‘A e kau Ma’ata, na’e pehe, Tamate’i kae tui pe. ‘Oua na’a fiu. 5 Ko e tokolahi fau, ‘Oua na’a fiu— Kuo lava ‘enau tau. ‘Oua na’a fiu. Mei honau nofo’a masani, He ‘alofi ‘o e Langi, ‘Oku nau kalanga mai, ‘Oua na’a fiu.” (Himi 399)
Ko ‘eni ia ‘ae to’onga mo’ui na’e manako lea ki ai ‘ae ‘apositoloni koe kakai ‘oku nau kai mamahi he funga ‘enau ngaue lelei. Ko ha kakai ‘oku nau fai lelei ki he kakai ‘oku nau ngaohi kovia koe’uhii koe founga ia ‘enau liliu ‘enau to’onga mo’ui fakamamahi ki ha to’onga mo’ui fakamelino mo fakasisu kalaisi foki. Himi 423:4 ”Tangi he kau fefine, Hefakamalohia; Tangi ‘a si’i tamaiki, He nofo ilifia: Ko e kakai mo’ua, He lotu fakapo; He feilaulau tangata, He fale tevolo.” 6: ”’Oku nau fafa atu, He hala tae’iloa, Ta’e hanau tuhulu, Po’uli pe kotoa. ‘Oku nau ngalo hifo, ‘Oku nau ‘efihia, ‘I he pupu’a mate. He hakau mala’ia.” Na’e hoko ’ae fakamolemole ni ke ne ofongi ai ’ene mo’ui ke ne hoko he konga kimui ’ene mo’ui koe tokotaha malanga faka’evangalio lahi ia mo manakoa foki. ’Oku tau fakatafoki mo ikuna’i mai ha mo’ui pehee ni ’aki pe ’etau tomu’a fakavaivai ki he ’Otua ’oku ’a’ana ’ae fakamelino moe kataki/ fakamolemole.
Koe mafai fakalelei ’oe Fa’ee
(Koe ki’i talanoa ki he fa’ee mo tiger)
Na’e ’i ai ha fine’eiki faito’o mahaki na’a ne nofo pe ’i ha taha ’oe ngaahi kolo tuku’uta ’i ’Afilika. Na’e ha’u kiate ia ha fa’ee koe kumi tokoni ki hono fakamamahi’i ia moe fakapopula ’oku faiange ’e he Husepaniti kiate ia. Na’e taalange leva ’e he fine’eiki koe ngaue te na tomu’a kamata ai ko ’ene feinga ke ne kosi’i mai ’ae ki’i kava ’i he ngutu ’oe fu’u Tiger ’oku nofo he loto’ana (cave) ’oe taha ’oe ’otu mo’unga na’a ne nofo ai. Ko hono mo’oni koe ngaue faingata’a fau mo mafa tukituki he ’oku ua pe koe mate pe moe mo’ui mai. Kaekehe koe’uhii ko ’ene fu’u fiema’u ’ae fiemalie moe nofo melino mo hono husepaniti na’a ne ako leva pea ne feinga’i pea mo filio’i ’ae ngaahi founga kotoa pe ’oku manako mo ’ikai manako ki ai ’ae tiger. Na’a ne ’ahi’ahi ’ae ngaahi founga kotoa pe ’e ala lava ke lalata mai ai ’ae manufekai ni. Na’e a’u ki ha tu’unga na’a ne ngaohi atu ha me’atokoni pea lele mai ’ae tiger kae lele ’osi ’o toitoi kae ha’u ia ’o ma’u me’atokoni. Na’a ne a’u pe ki he tu’unga ’ena maheni moe tiger ki he’ene tangutu pe he tafa’aki kae ma’u me’atokoni ’ae fu’u tiger fakamanavahee ni. Na’a ne kosi’i leva hono kava pea ’alu fiefia mo ia ki he fine’eiki. Talaange leva ’e he fine’eiki ’alu aa kuo ’osi faito’o ho’o faingata’a pea ko koe pe na’a ke faito’o. He kapau ’oku ke lava ’o fakalalata ’ae manufekau pea feefee ai ha’o ta’elava ke kumi ha founga ke ke fakamelino ai mo fakalalata’i ’a ho’o kakano taha?
Koe sipinga ia na’e taa ’e Kalaisi
Kia Pita…. ‘Io, koe me’a ia na’e ui kimoutolu ki ai ; he na’e kataki mamahi ‘a Kalaisi foki koe’uhii ko kimoutolu, ‘o ne tuku ha fa’ifa’itaki’anga kiate kimoutolu, ke mou muimui ofi ‘o topuva’e taha mo ia (21)…Ko ‘eni foki ia hotau fakaakonaki si’i ngaahi fa’ee…ta koe lava’anga ‘oe mo’ui fakaongoongo mo fakavaivai koe muimui ofi ‘o topuva’e taha mo ia…. ‘A ia na’a ‘ikai te ne momo’i fai ha angahala, pe ne ‘ilo ha kaakaa ‘i hono fofonga ; (22)…Koeha nai hano fakataataa….. ; ‘a ia ‘i hono lea kovia na’e ‘ikai te ne tali’aki ha lea kovi ‘i hono ngaohi kovi’i na’e ‘ikai te ne fakamana ; ….Ngaahi fa’ee koe mo’oni e mo’oni ‘eni ‘ae ‘ikai ke tau lava ke longo mo ‘ukuma mo fakama’uma’u hifo ‘oka fai mai hano lau’i pe lea kovi’i mai kita/ pe ko ha’ate fanau…..’Ikai ‘oku tau toki nonga pe ‘i hano toe tali’i atu’aki ha fo’i lea kovi pe fetongi’aki ha ngaue kovi ‘aki ha’anau ngaue kovi?….Ka tafulu mai ‘ae husepaniti te ke lava nai ke ke topuva’e taha ai mo Kalaisi ‘o muimui ofi he’ene to’onga mo’ui koe fakalongo pea fetongi atu ‘aki ha lea lelei mo mokomoko ?….Te tau ‘ahi’ahi ako ke ‘ukuma moe fakavaivai ? Koeha e ola ‘ene fakamolemole ? …. ‘a ia na’a ne fua ‘ae ngaahi angahala ‘a tautolu, ‘e ia, ‘i hono sino, ‘i he ‘akau, koe’uhii ‘i he’etau mate ‘i he’etau ngaahi angahala, ke tau mo’ui ki he ma’oni’oni ; ‘a ia ko hono kafo ne mei ai homou faito’o….Si’i ngaahi fa’e ko hotau tufakanga fakatohitapu ’eni koe mo’ui fakaongoongo pea fakavaivai foki ki hotau ngaahi husepaniti. ’Oku malava he’etau ’ukuma ’o ikuna’i ha lelei pea fakatafoki ha mo’ui ke fakahoifua ki he ’Eiki ko Sisu Kalaisi. Ko hotau ngafa ia ke le’ohi hotau laumalie telia na’a kaiha’asi ’e he mamahi moe fakafe’atungaia ’ae pale ’oe mo’ui ta’engata mei hotau lotolotonga. He na’a mou nofo hee hange koe fangasipi ; ko ‘eni kuo mou foki ki he Tauhi mo le’ohi ‘o homou laumalie. ‘Oku hangee ‘ae pau ke hola ‘ae tauhi totongi ke mo’ui kae mate ‘ene takanga sipi moe pau ki he tauhisipi lelei ke foaki atu ‘ene mo’ui ke mate ia kae mo’ui ‘ene takanga sipi.
’Oku tau fai ’eni ko ’etau ongo’i pe ’ae ’Otua
Kainga ko hotau natula mo’oni ia ‘ae pau ke tau fetongi’aki ha ngaue kovi’aki ha ngaue kovi na’e fai mai. Na’e fanau’i kitautolu ia moe loto’i sauni talu meia Keini, ka kuo hoko mai ‘a Kalaisi ia moe Kelesi ke fai’aki hotau fakavaivai’i mo fakamelino. ‘Oku tau fakafoki mai’aki ha sipi/ fanau/ husepaniti na’e hehengi mo anga tamaki. Ko ia ‘oku hanga ‘e he’etau tui he uhouhonga ‘oe mamahi moe faingata’a ‘o tataki kitautolu ki he Tauhisipi lahi ‘oku ne pukepuke ‘etau mo’ui ki he mo’ui taau moe pule’anga fakalangi. Ko ia ‘ae kaveinga ‘oe pehee ‘e Pita ….He koe me’a ‘eni ‘e fakafeta’ia, ‘ae kataki ‘e ha taha ‘ae ngaahi fakamamahi ‘oku ‘ai ta’etotonu kiate ia, koe’uhii ko ‘ene ongo’i ‘ae ‘Otua. Ta koe makatu’unga pau mo malohi taha ‘eni ‘oe mo’ui fakavaivai mo fakamelino ko ‘etau matu’aki ongo’i mo ‘ofa mo’oni ia ki he ‘Otua si’i ngaahi fa’ee. Kainga kapau ‘oku ke fie’ilo mo’oni ki he feitu’u te ke ma’u mo’oni ai ‘ae fakahinohino ki he ‘Otua ko ho’o sio fakamama’u ki hono Kolosi. Kainga ‘oku ‘osi ‘afio’i pe ia ‘e he ‘Otua ‘etau feinga ke tau mo’ui ma’a mo ma’oni’oni ‘i he funga ‘o ‘etau fekuki mo hotau kakano (anga’i tangata). Fakafeta’i ‘oku ne ‘omi pe hotau malava’anga koe pau ke ‘oua na’a tau fiu he fai lelei….ikuna’i ‘aki ‘ae fai lelei ‘aki ‘ae fai kovi mai…he ko ia ‘ae me’a ‘oku fakamalo’ia mai ‘e he ‘Otua pea ko ‘etau fakahaa’i ia ‘etau ongo’i ‘ae lave mafana mai ‘ae kelesi lahi ‘ae ‘Eiki ko Sisu Kalaisi.
Fakama’opo’opo
Ko kitautolu kau Kalisitiane ‘oku tau mamahi hokohoko ‘aho pe koe’uhii ko ‘etau kei fili ke mateaki’i ‘ae mo’ui totonu pea mo fakamo’oni ki he ‘Eiki toetu’u he koe tufakanga ia ‘oe kau muimui ‘o Kalaisi ‘ae ‘ikai fiu he fai lelei ki he kakai ‘oku nau fai kovi mai. He kapau koe hala ia ne fou ai hotau ‘Eiki pea taa ‘oku taau foki mo kitautolu muimui mateaki ke fou ta’efehu’ia ai. Kia Sisu ko ia ‘oku ne fie hoko koe muimui kiate ai ke fua hono kolosi pea muimui mai. Pea ko ia ‘oku ‘ikai ke ne fie fua ‘ae kolosi ‘oku ‘ikai taau ia moe muimui kiate au. ‘Oku pehee ‘e he Tohitapu kapau ‘e lea kiate au ‘e ha kakai “’Eiki! ‘Eiki!” ‘oku ‘ikai ko ha faka’ilonga ia ‘o ha Kalisitiane mo’oni ‘o tatau mo ha kakai ‘oku vala’aki ‘ae lotu koe fai fakafatongia pe. Ka ko kinautolu pe ‘oku kataki ‘ae ngaahi fakamamahi ‘oku ‘ai ta’etotonu kiate ia, koe’uhii ko ‘ene ongo’i ‘ae ‘Otua (19)…Ko kinautolu pe ia ‘oku fakafeta’ia si’i ngaahi fa’ee ‘oku huki tonu ai ha faingata’a pehee ni…pe ki ha taha pe. Kia Pita koe mamahi koe vala ngaue ia ‘oe Kalisitiane mo’oni koe’uhii koe fou’anga ia ‘o Kalaisi ki he mo’ui ta’engata tu’unga pe he’ene fai lelei…. Ko ia ‘oua ‘e fiu he fai lelei he koe me’a pe ia ‘oku fakafeta’ia ‘e he ‘Eiki…..’Emeni
‘Oku ou talamonuu atu ki he ngaahi fofonga’i fa’ee kotoa pe….’ofa ke mou ma’u ha sapate mohu kelesi…lau ai pe ‘etau folofola/lotu fakafamili/ lotu lilo pea mo’ui ‘aonga foki
Kavauhi