Kuo faka’ikai’i ‘e Fatai Faletau mo Salesi Maile ha’ana ala o ta mo ngaohi kovia ‘e taha ‘a e pekia ko Kali Fungavaka ‘i he 2012.
Ko Fatai Faletau mo Salesi Maile ko e tokoua faka’iloa kinaua mei he kotoa ‘o e kau polisi ‘e toko nima kuo ta tikite ki he pekia ‘a Fungavaka.
Ko ‘ena faka’ikaii ‘eni hili ia hano fakaha ‘e he talatalaaki o pehe kuo ‘i ai ‘a ‘enau fakamo’oni mamata pau ne na ngaohikovia mo taa’i ‘a e pekia.
Ko e faka’ikai’i ‘eni ‘e Maile mo Faletau ne na ‘ohofi ‘a Fungavaka lolotonga hano fakahu atu ia ki he kau polisi ‘i he po’uli hifo ‘o ‘Aokosi ‘aho 17, 2012 ‘i he ‘apitangata polisi Nuku’alofa.
Na’e lau ki he Fakamaau’anga hano faka’eke’eke ‘o Maile ‘e he polisi fakatotolo ko Sione Katoa ‘i ‘Aokosi ‘aho 22, 2012.
Na’e fakamahino ai ‘e Maile ko ia na’e ngaue he po ko ia fakataha mo e kulupu Tactical Response Group ‘a ia na’e kau ai e toko fa ‘i he kau tukuaki’i mo e toko tolu ko e kau ‘ofisa polisi kehe. Na’a ne fakamahino ‘a e ngaahi feitu’u ne nau ngaue atu ki ai ‘o kau ai ‘a e ngaahi naitikalapu mo e pa ‘o hange ko e Time Out mo e Reload.
Na’e pehe ‘e Maile ko ia mo Faletau mo Hala’ufia ne nau tokoni ‘i hono fa ‘o kali ‘i he loki hikitikite ‘i he api polisi. ‘I hono ‘eke ange pe ko e ha e ‘uhinga ne ne tokoni ai hono faa ne pehe ‘e Maile koe’uhi he na’e ‘ikai lava ia ‘e he kau ‘ofisa na’e ‘i he loki faka’ilo ‘o fa ‘a Kali pea ne toe hanga foki ‘e Kali ia ‘o ‘ohofi kinautolu.
Na’a ne pehe ‘i he’enau faa a Kali na’e puke ‘e Faletau e fatafata ‘o Kali lolotonga ‘oku ne tokoto hifo he faliki pea lolotonga ia ‘oku na puke mo Hala’ufia hono ongo va’e pea vete leva ‘e he polisi pe ‘e taha ko PC ‘Aho hono suu mo e ngaahi me’a kehe pe.
Nae pehe foki ‘e Maile na’e ‘ikai ke ne ‘ave ‘e ia ‘a Kali ki he pilisone pea na’e ‘ikai ke ne fakapapau’i ko hai e ‘ofisa na’a ne ‘ave ‘a Kali ki he pilisone mo Faletau. Na’a ne pehe foki na’e ‘ikai tokoni ia kia Faletau ki hono ‘ave ‘o Kali ki he pilisone koe’uhi he na’e tala ange ‘e Faletau ki ai ke foki ia kia Hala’ufia koe’uhi he na’e kamata tu’u hake ‘a e toko taha kona ia ‘e taha ‘o valevalelau mo pehe ‘oku ‘ikai fie ‘alu ia ki he pilisone.
Na’a ne pehe foki na’e ‘ikai ke ne ‘ilo pe ko e fe pilisone na’e tuku ai ‘a Kali.
Na’e pehe foki ‘e Maile ‘i hono ‘initaviu ia ko e taimi na’e taki atu ai ‘a Kali ki he pilisone na’e ‘ikai lava ia ‘o lue. Na’e puke pe ia ‘e Faletau ‘i hono fa’efine ‘o toho ki he pilisone.
I hano fehu’i ‘e he titekitivi pe ko e ha ne hiki ai ia ka e ‘ikai taki na’a ne pehe na’e mate konaa ‘a Kali ia ‘i he taimi ne ‘ai ai ke ‘ave ki he pilisone. I hano ‘eke atu pe ‘oku ne tui na’e lava ke mate kona lolotonga ‘ene ta’emanonga mo fute taki holo? Na’e pehe e Maile ‘io koe’uhi he na’e feinga ‘a Kali ke ne tuki’i ‘a Faletau pea to ai pe ia ‘o mate. Ka na’e tuku atu ai ha fakamatala ‘a e talatalaaki ‘o pehe oku ou fakaha atu ‘oku mau ma’u ‘a e fakamatala na’a mo ‘ohofi ‘a Kali ‘i he ‘api polisi? Na’e pehe ‘e Maile ‘ikai na’e ‘ikai ke na ‘ohofi ia ‘e kinaua.
Na’e toe fakaha ange ‘e he titekitivi ki ai ‘oku nau ma’u ‘a e fakamatala na’e lolotonga ‘a hono toho ‘a Kali ki he pilisone na’e feinga hake ‘a Kali ka ne moloki ia ‘e Maile ‘i hono mata ‘aki hono suu ‘o tau ai e ‘ulu ‘o Kali he faliki. Na’e pehe ‘e Maile ‘oku ‘ikai ke mooni ia.
Na’e hanga ai ‘e he titekitivi ne ne faka’eke’eke ‘a Maile o ‘ohake ‘a e lau ‘i he tikite na’e hiki ‘o pehe na’e ne ne ngaohikovi’i, malaki mo tuki ‘a Kali ‘i he konga kehekehe hono sino. Ka na’e tanaki atu ‘e Maile ia ki he hiki tikite ko ia ‘ene lau ‘o pehe na’e ‘ikai ke mo’oni ia na’e ‘ikai ke ne ngaohi kovi’i ‘a Kali ka na’a ne feinga ke tokoni’i ia ke fokotu’u ki ‘olunga. Na’a ne pehe foki na’e fakalao pe ‘ene ngaue ‘ana na’e fai kia Kali ‘i hono ‘omi ki Api polisi.
I ha fakamatala tauataina ne hiki pe ‘e Maile ‘a ia ne lau ki he fakamaauanga na’a ne fakapapau’i ai ko e ngaue kotoa ne ne fai kia Kali na’e fakalao pe.
Faletau
Na’e faka’eke’eke ‘e ha polisi ko Seteone Poutele ko e taha ia ‘o e kau memipa ‘o e ‘Iuniti Makehe ‘a e kau polisi ne ngaue i he po 23 ‘Aokosi 2012 ‘a Faletau. Na’a ne lau ‘i he fakamaau’anga ‘a ‘ena faka’eke’eke.
Na’e pehe ‘e Faletau ‘i he faka’ekeeke ko eni na’a nau puke ha kakai kehekehe pe ne nau konaa ‘i he ngaahi feitu’u fakapule’anga kau ‘a e ngaahi paa mo e naitikalapu ‘o ‘ave ki ‘api polisi.
Na’ e fakaha ‘e Faletau ki he ‘ofisa faka’eke’eke ne nau fekuki mo ha palopalema mei he kau konaa ko ‘eni ‘o kau ai ‘a e ni’ihi mei he pa Time Out ne nau kapekape ki he kau polisi.
Na’e fakamo’oni ‘a Faletau ki he pehe na’e ‘i ai ‘a e tokotaha na’e ‘ikai ke nau lava fakaheka ki he’enau veeni pea ne iku ki hono taki lalo ki ‘apipolisi. Na’a ne pehe ne na taki mo Maile ha tokotaha mei mu’a ‘i he Timeout ki ‘api polisi pea ‘i he’enau a’u pe ki ai na’e fai hono fa ‘e he polisi na’e ngaue pea ‘ave leva ki he pilisone pea ta ‘ene tikite ki he konaa.
Na’a ne toe pehe ko Maile mo Hala’ufia ne na fai ‘a hono fa ‘o Kali ka na’e faingataa enau fefainga’aki ko ‘ene fute, kapekape pea toe tuki ia ai ka ne kalo pe. Na’a ne pehe na’a ne toki ‘ilo pe ‘i he ‘aho Monite ko Kali ‘a e tokotaha ko ia.
Pilisone
Nae toe pehe ‘e Faletau he ‘initaviu ko ‘eni ko ia mo Maile ne na ‘ave ‘a Kali ki he pilisone fika 7. Na’a ne pehe ne na fua ‘a Kali i hono uma kae toho pe hono va’e.
Na’e fehu’i heni ‘a e ‘ofisa ‘o pehe kia Faletau ‘oku nau ma’u ‘a e fakamatala na’e ‘i ai ‘a e ongo ‘ofisa ‘ovalolo ‘e ua ne na ngaahi kovia ‘a Kali ki mu’a pea toki toho ki he pilisone pea ne pehe ai kia Faletau pe ‘oku ne ‘ilo ki he toko ua ko ia. Na’e pehe ‘e Faletau ‘ikai pea ne faka’ikai’i na’e ‘ikai ke ne ngaohi kovia ‘a Kali.
Na’e toe fokotu’u atu leva ‘e he ‘ofisa kia Faletau ‘oku nau ma’u ‘a e fakamatala falala’anga ko e taha ia kinaua ne ne fakasisina a Kali ‘o to ki lalo ki he faliki pea malaki e he tokotaha he mata. Nae fokotu’u atu leva ‘e he ‘ofisa kia Faletau ko kinaua ia ne na fakahoko e ngaahi me’a kia Kali. ‘I he tali ‘a Faletau naa ne pehe – ‘ikai.
Oku kei hoko atu pe ‘a e hopo fakamo’oni ki he kau polisi ko ‘eni ‘e toko nima ‘oku tukuaki’i ki he pekia ‘a Fungavaka ‘a ia ko ‘inisipekita Kelepi Hala‘ufia, Salesi Maile, Tevita Vakalahi, Manu Tu’ivai mo Fatai Faletau ‘a ia kuo nau fili foki ke fakamaau’i pe kinautolu ‘e he Fakamaau Lahi ‘ata’ataa.