Kuo fakafisi ‘a e Palemia ‘o Kolea Saute, Chung Hong-won ‘i he uhouhonga e fakaanga’i ‘a hono pule’anga ‘i he anga ‘ene to’o fatongia ki ha vaka uta pasese na’e ngoto.
I ha fakamatala kuo tuku mai, na’e pehe ai ‘e Chuang, ‘a ia kuo lome’ia mamahi ‘ene mo’ui, ‘oku ne kei ta'emamohe i he po’uli ‘i hono fanguna tu'u ia 'e he fetangihi ‘a e ngaahi famili o kinautolu ne mole.
Na’e ngoto ‘a e vaka ko e Sewol mo ha kakai ‘e toko 476 o fakapapau'i 'eni kuo pekia 'a e toko 302 ko e tokolahi taha ai ko e kau faiako mo e fanau ako ‘o ngoto ‘i Kolea Saute ‘i he ‘aho 16 ‘o ‘Epeleli.
Kuo lava ‘e he kau uku ‘o fakahake ha sino kuo pekia ‘e 183 ka ko e tokolahi ‘oku kei toe ‘oku ‘i ai e tui kuo melemo kotoa.
Na’e pehe ‘e he palemia ‘oku ne kole fakamolemole ‘i he ngaahi palopalema lahi kuo hoko kamata mei hono malu’i ke ‘oua na’a hoko ‘a e fakatamaki ki he taimi ne fuofua to’o ai ‘e he pule’anga ‘a e fatongia ki hono tokanga’i e me’afakamamahi ni.
Kuo toutou fakaanga’i foki ‘e he kainga ‘o e kau mole ‘a ia kuo nau fonu ‘i he ‘ita lahi ‘a e to’ohi ‘a fakahoko ‘o e ngaue ki he fakahaofi.
Na’e pehe ai ‘e he palemia i haane fakamatala fakatelevisone ne fakamafola ko e me’a totonu ke u fai ko e pau ke u fai ha me’a mo fakafisi ‘i hoku tu’unga ko e tokotaha ‘oku pule he kapineti.
‘Oku ou fakafofonga’i atu e pule’anga ‘oku ou kole fakamolemole atu tu’unga he ngaahi palopalema lahi mei hono haofaki’i ke ‘oua na’e hoko ‘a e fakatu’utamaki ni ki he konga ‘uluaki hono fakahoko e fatongia ki he fakatamaki.
Na’a ne toe tanaki ‘o pehe kuo lahi mo e ‘u me’akehekehe mo e founga fakahoko ngaue ‘i honau sosaieti kuo ‘osi ‘alu hala. Na’a ne fakaha ai ‘a ‘ene amanaki ko e ngaahi kovi aka tautakele ni ‘e lava ke tangaki pea fakatonutonuhe taimi pehe ki he fakatu’utamaki ko ‘eni ke ‘oua na’a toe hoko.
‘Oku te’eki foki mahino pe ‘e tali ‘e he palesiteni Park Geun-hye ‘a e ‘a e fakafisi ko ‘eni ‘a Chung.
Na’e pehe ‘e ha matapule fakahoko fatongia mei he fa’ahi fakaanga ko e fakafisi ia ko ‘eni ‘a Chung ‘oku matu’aki ‘ikai hano ‘uhinga pea ko e kalo 'a na eni mei hano tukuaki'i ki he me'a kuo hoko.
Hili ha ‘aho ‘o e fakatamaki ni, na’e fakapupuu’i ‘e he kakai ‘a Chung pea tolongi ‘aki ia ‘e ha tokotaha ha fo’i hina vai ‘i ha taimi ne ‘a’ahi atu ai ki he matu’a kuo mamahi he mole 'enau fanau.
Na’e fekuki ‘a e kau uku mo e faingata’a ‘i hono ukufi hake ‘o e ngaahi sino kuo nau fihia ‘i he vaka ngoto ni ‘i he ‘aho Sapate koe’uhi ko e kovi ‘a e ‘ea.
Ko e kau kauvaka ‘e toko 15 na’e kau ‘i hono foeloa e vaka ni kuo fakahu kotoa kinautolu o ta ‘enau tikite ki he hia ngaue ta’e tokanga.
I he Falaite na’e ma’u hake ai ‘e he kau uku ha sino ‘e 48 ko e fanauako tui teunga malu’i ‘i ha fo’i loki ‘ he vaka a ia na’e taumu’a e loki ni ke hao pe ai ha toko 30. Ko e ma’u tokolahi hake ko ia o e ni’ihi ‘i he kepini ‘oku ngali ne lahi e lele ki ai ‘i he taimi ne fakatafa ai ‘a e vaka.
‘Oku te’eki pe mahino ‘a e tupunga ‘o e fakatu’utamaki. Ka ‘oku pehe ‘e he kau fai faka’ilo ‘a e pule’anga ‘oku fai ‘enau fakatotolo pe na’e tupunga nai ‘eni mei he liliu ne fai ki he sino ‘o e vaka o tu’unga ai ‘a e ‘ikai hange ‘oku tokama’u.
Oku kau he ngaahi me’a oku fai hono fakatotolo’i ha foi afe ‘a e vaka ‘i he taimi na’e pehe ne malele ai, kau ai foki mo ha vakai ki he havili, ‘au mo e koloa ne uta.
Kuo ha mei he ngaahi lipooti na’e toe fai hono saupulu ‘o e kepini fai’anga mohe ‘i he vaha’a ta’u 2012 mo e 2013, ‘a ia ‘oku pehe ‘e he kau mataotao ‘e malava ke ne uesia ‘e ia e palanisi ‘a e vaka.