'Ata ke va'inga kau 'Olopeleki maloloo ma'a Tonga

Kuo fakamahino ‘e ha ni’ihi ‘o e fanau ‘ailani ‘akapulu malolo mei he ‘Olopeleki kuo malava ‘eni ke nau fakafofonga’i ‘e kinautolu ‘a honau fonua ‘i he Pasifiki ‘i he Ipu ‘a Mamani ‘o e ta’u kaha’u ‘e fai ki ‘Ingilani.

Oku tupu ‘eni mei hano lliliu ‘o e ngaahi lao ko ia 'a e IRB pe sino ko ia 'oku ne pule'i 'a e 'akapulu 'iunioni 'a mamani  'oku ne tu'utu'uni'i 'a e founga ke lava ai ha taha  'o fakafofonga'i ha timi fakafonua i hono fonua pe ha fonua kehe.

Na'e lava 'a e liliu ko 'eni  tu’unga ‘i hono fakakau ko ia ‘o e tautau toko fitu ki he Sipoti ‘Olimipiki ‘a ia ‘oku fakangofua ai ‘a e kau va’inga ne nau ‘osi tau ‘i ha tesi ‘i ha fa’ahinga levolo pe o e 'akapulu 'iunioni ma ‘a ha fa'ahinga fonua ke ne toe fakafofonga’i ha fonua kehe kapau ‘oku ‘i ai ha’anau paasipooti ‘i he fonua ko ia.

Ka kuopau ko e ni’ihi ko ‘eni na’e ‘ikai ke nau va’inga ‘i ha tau 'akapulu 'iunioni  fakavaha’apule’anga ‘i loto he mahina ‘e 18, ‘e lava leva ke nau kau ki he fe’auhi tautau toko fitu pe ko ha tunameni fakafeitu’u ‘a e ‘Olimipiki pea lava ke nau va’inga ma’a e fonua ko ia ‘i ha fa’ahinga va’inga ‘akapulu ‘iunioni pe.

Ko e ongoongo fakafiefia 'aupito 'eni ki he ngaahi fonua tukui motu Pasifiki oku nau kau ki he 'akapulu 'iunioni.

Kuo fakaha ai ‘e he kau ‘Olopeleki ki mu’a hange ko Anthony Tu’itavake, Sam Tu’itupou mo e Ualapi tutuku ko Mark Gerrard mo Sitaleki Timani ‘e fakahu atu leva ‘enau kole ke nau fakafofonga’i ‘a Tonga fakatatau ki he tu’utu’uni fika 8 ‘oku ha ‘i he tohi fakahinohino ‘a e IRB. Fakatatau ki he  tu’utu’uni fika 8 ko 'eni  ‘oku pehe ai ka ‘i ai ha taha va’inga na’a ne fakafofonga’i ha timi fakafonua, ka ‘oku toe ‘i ai ha’ane paasipooti ‘ana ‘i ha fonua kehe, ‘e lava ke va’inga ia ma’a e timi ‘o e fonua kehe ko ia lolotonga ‘e tautau toko fitu ipu ‘a mamani 2014/15.

Ki mu’a ‘i he liliu lao ko ‘eni ko ‘ene tau pe taha ma’a ha timi fakafonua kehe ko ‘ene osi ai pe ia ha toe faingamalie ke va’inga ma’a hono fonua.

Na’e pehe ‘e ‘Epeli Taione, ko e sea Poate ‘Akapulu ‘a Tonga ki he ongoongo ‘a e One News kuo fai ‘a e fokotu’utu’u ki he faingamalie ni  mo George Smith ko e Tonga ia ‘i he’ene fa’ee kau atu ai foki mo e sio kia Ben Tameifuna ko e polopa ia ‘a e Chiefs pehe kia Taniela Halangahu  na’e va’inga ki mu’a ‘i he Australian A pehe foki ki he timi ‘a e Warratahs.

 ‘Oku pehe ‘e he kau poupou ‘o e faingamalie ko ‘eni  ‘e ‘ikai lava ‘a e fo’i liliu lao ko ‘eni ke po taha pe kuo ikuna ‘e ha timi mei he Pasifiki e Ipu ‘a Mamani ka ‘e ‘alu ke toe lahi ange heni hano fakamamahi’i ‘a e ngaahi timi hau ‘o hange ko ia ne fai ‘e Tonga mo Ha’amoa ki Falanise mo ‘Aositelelia ‘i he 2011.

Na’e pehe ‘e Taione ko e ongoongo lahi taha ‘eni kiate ia talu ‘ene ‘akapulu pea ne hoko ‘eni ko e ‘etiminisituleita ‘o e ‘akapulu ‘a Tonga.