SISU OFI ‘IA AU LOLOTONGA ‘AE FOLAU

Koe tokoni Malanga ki he Sapate 26/07/15
(ma’ae kau laukonga moe tokoni malanga)
 
Ngaahi lesoni: Same 14; 2 Samiuela  11:1-15; ‘Efeso 3:14-21; Sione 6:1-21
 
HIMI: Himi /583/410/ 663/510
 
Veesi malanga Sione 6: 20-21 Ka ka lea ia kiate kinautolu, ʻo ne pehē, Ko au pe: ʻoua ʻe manavahē. 21 Pea nau loto leva ke maʻu ia ki he vaka: pea ʻiloange ne tau leva ʻa e vaka ki he fonua ʻoku nau ʻalu ki ai.
 
Kaveinga: “SISU OFI ‘IA AU LOLOTONGA ‘AE FOLAU”
 
Koe fafanga ‘e Sisu e toko 5000
 
Koe konga kimu’a ‘oe talanoa ni ‘oku ne lave ai ki hono fafanga ‘e Sisu ‘ae fu’u kakai na’e muimui kiate. Pea konga faka’osi ‘oe talanoa ni ko ‘enau matangia he folau na’a ne fekau. ‘Oku kamata’aki ‘a e fakamatala ‘a e vahe ni, ‘a hono fakamahino ‘a e “muimui tu’u” kia Sisu ha fu’u kakai lahi, koe’uhi ko ‘enau “mamata ki he ngaahi mana na’a ne fai kiate kinautolu na’e mahaki (v. 2). Ko e feitu’u ‘oku ‘i ai ‘a Sisu mo ‘ene kau ako, ko ha “mo’unga” (v. 3) pea ‘oku mahu’inga ‘a e me’a ni. He neongo ‘oku ‘ikai ‘asi ‘ia Sione ha malanga he mo’unga (Mat. 5-7; Lk. 6), ka ko e “faka’ilonga” ko eni, ‘a ‘ene fafanga ‘a e toko nima afe, na’e fai ia ‘i ha mo’unga. Fakatatau ki he hiki tohi ‘a Sione kuo panaki ‘ae pasova (v 3). Koe maa (bread) koe ‘elemeneti mahu’inga ia ‘oe katoanga ni mo hono fa’ahi ta’u. Ka na’e feinga ‘a Sisu heni ke ne fakamahino ki he fu’u kakai kuo muimui ni ‘oku ‘ikai ma’u ‘ae fakamo’ui/ Salavation he maa fakamatelie ni (physical bread) ka ko IA (Sisu) ‘ae maa ‘oku ma’u ai ‘ae fakamo’ui. ‘Oku ‘ikai hano toe fakaikiiki ‘e Sione ‘ae talanoa ni hangee ko ia ‘oku fakalea ‘e he ngaahi Kosipeli sio fakataha. Koe fehu’i ko ia ‘a Sisu kia Filipe ke talaange pe ‘ae feitu’u ‘e ala fakatau mai ha maa ke fafanga’aki ‘ae fu’u kakai. Tali mai ‘a Filipe ia he “ta’e malava ke fafanga” …neongo pe koe onongeau’i tenali ‘o ha maa ‘e ‘ikai fe’unga ia…” Filipe ‘ikai ke ke ki’i pine’i hifo ka ke ‘ilo mo’oni kohai ia na’a ne fekau koe? ‘Ikai ia ko ia pe ka na’e toe hu mai mo ‘Anitelu ‘aki ha fo’i maa ‘e nima mo ha ki’i ika ‘e ua koe ‘oho ia ‘o ha ki’i tamasi’i. Anitelu ‘ikai ke ke ki’i pine’i hifo ‘o tukunoa’i ‘ae ki’i ‘oho ‘ae leka ka ke feinga ke ‘ilo mo’oni kohai ia na’a ne fai e lea?
 
Kainga ‘oku tau fa’a ongosia mo mafasia noa’ia pe he fekau koe lau ko kitautolu ‘oku too ki ai ‘ae mamafa ‘ae ngaue ‘ae ‘Eiki. ‘Ikai! Pea mole ke mama’o he ‘oku ma’ama’a pe ‘ene ioke ia ‘a’ana ko hotau tou loto pe ia ‘oku mamafa mo faingata’a.  Koe mahaki fakalaumalie ia na’e mo’ua ai mo Mosese koe tala atu ke ‘alu ‘o tala e fekau kia Felo kae toe holi ia ke ‘aiange ha’ane ki’i fakamo’oni. Na’e ‘osi totonu ke pehe ni ‘ene tali kia Sisu ‘o fakatatau ki he’ene mamata ki he ngaue mana ‘a Sisu “Sisu koe ‘ai ke nau toe ‘alu ki fee ko Koe ‘eni koe ma’u koe koe ma’u kotoa ia?” Koe Siasi nai ‘e fiha he ‘aho ni ‘oku nau lolotonga tukuange atu ha kakaii ke oo ‘o fakatau me’akai mai mei he ngaahi Siasi/ kolo kehe…lolotonga koe ngafa totonu mei he hono sino ha mai koe siasi?
 
 
Ki he fu’u kakai ni kuo nau ta’imalie he fakatoli’a ‘e Sisu ‘enau ngaahi fiema’u ka ‘oku nau kei fiema’u pe ‘a Sisu ki ha toe me’a te ne toe fai ma’a kinautolu ‘e huluange (maybe he’d provide more free meals?). Koe palopalema ‘oe kakai ni koe ‘ikai ke nau ‘ilo ‘ae ‘uhinga na’e fai ai ‘e Sisu ‘ae mana ko ia hono Fafanga kinautolu ‘aki ‘ae maa ‘e 5 moe ika ‘e 2. ‘Oku ha mei he fofonga ‘oe folofola ko ‘eni ‘a Sisu ‘ae fakakaukau ‘oku ‘ikai ke ne poupou’i mo faka’ai’ai ‘ae kakai ni ke nau kumi ia ke feau ha’anau ngaahi fiema’u moe holi fakaekakano. Kia Sisu koe kakai ni na’e ngata pe ‘enau ‘iloo he fo’i maa ne nau ma’u kae ‘ikai te nau ‘iloa kohai ia na’a ne foaki atu ‘ae maa ko ia. Na’e hulu fau ‘enau fiema’u ‘ae fo’i maa kae ‘ikai ha hulu atu ‘enau fiema’u ‘a ia na’a ne foaki atu ‘ae maa. Koe foaki na’e fai ‘e Sisu kia Sione koe taha ia ‘ae ngaahi faka’ilonga ke fei mo tali’aki ‘e he kakai ‘ae fehu’i ko hai koaa ‘a Sisu? Kia Sione koe faka’ilonga ‘eni ko ha me’afua taau ia ke ne tatala mahino mai kohai mo’oni ‘i he fu’u kakai ‘oku nau fie’ilo mo’oni kia Sisu. “Ko ia ʻi he vakai ʻa e kakai ki he mana kuo ne fai, naʻa nau pehē, Ko eni moʻoni ia ʻa e palofita ka haʻu ki māmani.”
Koe toenga kai 
 
Koe mana ko ‘eni hono fafanga ‘oe toko 5,000 koe fotunga totonu ia ‘oe malanga mo’ui….he ‘oku fononga fakataha pe ‘ae lea moe ngaue. Koe ngaahi kato fakahunga ‘e 12 na’a ne fekau ke nau tanaki hili ‘enau makona koe fakakaukau ia ke hoko atu ‘e he kauako mo kitautolu he ngaahi ‘aho ni ‘aefafanga ko ia ‘oe takanga sipi ta’e tauhia ‘isa ‘ae fu’u kakai ‘e laui miliona ‘i mamani ‘oku te’eki ke nau ‘ilo ‘Otua mo fanongo ki he Ongoongo lelei ‘ae ‘Eiki. Koe ngafa fatongia totonu ia foki ia ‘o ha “Siasi” ke hoko atu hono fafanga fakalaumalie ‘ene takanga sipi koe kaungaa pilikimi ‘i he tui he fononga ‘anga ni. Na’e ako’i ‘e Sisu heni ‘ene kau ako ki he me’a ‘e ua, 1. Koe “tui” pea moe “mo’ui fakavaivai”. Kainga koe fuofua lakanga ke te tokoni ki ha faingata’a ‘o ha taha koe “tomu’a ha’u kia Sisu ‘i he tui” pea “kamata’aki ‘ae me’a pe ‘oku ke ala ma’u” ‘Oku ‘ikai ko ha fakala’aa ‘i sia Tamaki ‘ae me’a ‘oku tau foakiange ma’ae ‘Eiki ‘ae ki’i foi maa moe mata’i ika ka ‘oku tau ma’u ‘o huluange he foaki na’a tau faipea pehee ki he tukunga na’a tau kamata ai. Mahalo pe ‘oku tau fa’a momoiange ha kihi’i me’a ki he ngaue ‘ae Siasi pe ko ha kakai pea tau ongo’i ‘ene ‘ikai taau ka ‘oka fai’aki ‘ae loto na’e ‘ia Kalaisi Sisu pea te ne ngaohi ‘e ia ke hulu ‘anoa…’o tatau ai pe pe ko ho’o taimi pe koe taleniti pe koloa… While we may feel that our contribution to Jesus is meager, he can use and multiply whatever we give him, whether it is talent, time, or treasure. When we give our resources to Jesus, they are multiplied.
 
 
Koe ha’ele ‘a Sisu he fukahi tahi
 
‘Oku ‘i ai ‘ae ki’i lave ‘a Sione ki he ‘uhinga na’e fakato’oto’o ai ‘a Sisu ke mavahe mei he fu’u kakai he na’a ne ‘afio’i ‘ae ‘uhinga fakakakano ‘oku nau teu fai kiate ia pea koe’uhii na’a ala uesia ai mo ‘ene kau ako he felaulauhi pe kohai ‘oku lahi ko ki ai na’a ne fekau’i atu ‘ene kau ako ke nau heka ki he vaka “Ko ia ‘i he mea’i ‘e Sisu ‘oku nau te u ke ha’u ‘o ‘ave fakamalohi ia ‘o fakanofo ke tu’i pea ne toe ‘alu hake ki he mo’unga ‘e ia toko taha” (Sione 6:14-15). Ka neongo ia na’e ‘ikai ha misi ‘e taha ‘ene kauako ki he ‘uhinga ‘ene fokotu’utu’u na’e fai. Na’e hoko mai e fakaevaha ni ‘i he uhouhonga pe ia ‘oe finangalo ‘oe ‘Otua ‘o kehe ia meia Siona moe ika he na’e ‘i tu’a ia mei he finangalo ‘oe ‘Otua. Me’a ni na’e ‘ikai ke ‘afio’i ‘e Sisu ‘e hoko mai ha fu’u fakaehava pehe ni? ‘Io! Pea ‘e malava pe ke tau pehee koe ‘uhinga ia ‘ene fekau atu ai ‘ene kau ako ko ‘ene afio’i ‘oku malu’aki mai ha fakaevaha? Pea koe taha kainga! He te nau hao pe he matangi ‘oku ‘i loto pe he finangalo ‘oe ‘Otua (fakalaumalie) ‘ae fu’u matangi ‘oku tatali mai he vaha he matangi koee na’e mei too ‘i ‘uta mei he fu’u kakai ‘oku ‘i tu’a ia mei he finangalo ‘oe ‘Otua (‘uhinga fakakakano hono fakanofo tu’i/ ke hikisia ai ‘ene kau ako/ fakakakano).
 
Na’a nau loto ke fakanofo tu’i fakamalohi ia ke tatau moe ‘uhinga kiate kinautolu ‘ae lea Misaia koe tangata malohi. Malie lahi pea taau pe ia mo Sisu ka na’a ko ha faifekau ‘eni pea taha malanga faka’evengalio ‘ilo na’e ‘osi fakanofo tu’i ai pe ia ‘e he fu’u kakai ni. Kainga he koe me’a lelei foki ia mo tau ongo ngofua ki ai hotau kakano ke viki mo hiki kita ‘e ha kakai tu’unga ha ngaue lelei mo lava me’a kuo te fai. Kia Sisu na’a ne ‘osi ‘afio’i ‘ae lave’anga ‘o ha’a tangata pea ne ‘omi ai hotau akonaki ni “Ko ia ʻi he meaʻi ʻe Sisu, ʻoku nau teu ke haʻu ʻo ʻave fakamalohi ia, ʻo fakanofo ke tuʻi, pea ne toe ʻalu hake ki he moʻunga ʻe ia toko taha.”Kia Sisu ‘oku ‘ikai ko hoku ngeia moe langilangi ‘e ma’u ai ko hoku langilangi ia ‘o ‘oku ‘oku ko Kalevale moe kalauni talatala moe fakamaa! Malie lahi Sisu e ma’u akonaki he ‘oku mau mo’ua he fa’ahinga ‘afungi ni.
 
Na’e tomu’a hanga pe foki ‘e Sisu ia ‘o vakai’i ‘enau tui he’enau folau fakataha mai he vaka hangee ko ia ‘oku lea ki ai ‘a (Matiu 8:23-27). Ka ‘i he talanoa ni na’e vaka’i ‘e Sisu ‘enau tui he taimi ‘oku ‘ikai ke nau folau ai mo ia. ‘Oku tau fa’a fihia pe foki ‘a kitautolu kau Kalisitiane he fakakaukau koe talangofua pe ki he ‘Otua pea ‘oku ‘ikai ha toe tokatamaki /matangi/ fakaevaha he fononga’anga ka koe fononga pe he “’alo malie.”Ka ‘oku ‘ikai fa’a mo’oni ia “…’I mamani ‘oku mou ma’u mamahi…..pea ko ‘eni leva ‘ae palomesi… ka mou loto to’a pe kuo u ikuna ‘a mamani ‘e au.” (Sione16:33). Koe taimi pe kuo tau fehangahangai mo ha matangi pe he ni he mo’ui ni koe’uhii ko ha’atau talangofua ki he ‘Eiki pea tukutaula ai ‘etau tui he ‘oku ne tokanga mai he ko ia na’a ne fekau mai kitautolu ki ai pea hangee koe lea tonga ‘oku taka… ‘oku tau “hongea pe mo hou’eiki ‘io ‘oku ngaongao ka ‘oku ‘i ai pe ‘ae ‘Otua” Kainga ! ‘Oua ‘e ngu ! he ko ia na’a ne fekau kinautolu ki ai ke tau fou mai he matangi ni.
 
Na’e hili pe ‘ae tokoni ‘ae kauako kia Sisu hono fafanga ‘oe fu’u toko 5,000 pea faka’ataa kinautolu ‘e he ‘Otua ke nau fou atu he fu’u matangi fakaevaha ni. Na’a ne tatali pe mei ‘uta ke ‘oleva ke mavahe ‘aupito ‘ae vaka mei ‘uta ke mahino he’ikai ha toe ‘amanaki’anga ‘o ‘ene kau ako ‘isa pea koe siva’anga/ ‘amanaki noa ai mo mamani koe sio koe fai pe ki fa’itoka…Na’a ne sivi’i heni ‘ae tui ‘ene kau ako ‘aki ‘ene to’o kotoa moe ‘amanaki’anga ‘o ha’a tangata.. puli kaveinga kotoa vaka ne ‘ikai tauala… Kaunga Tamaki ‘ae ngaue kau vaka e ne tafia taliu kae kei fonu ma’u pe fohee ‘ikai tu’u hekina…” Koe me’a tatau na’e mo’ua ai moe helo fakamafola lotu ko ‘eni ko Paula he taimi na’a ne fa’a mo’ua ai he mamahi ‘oe fononga’anga ni “He ‘oku ‘ikai te mou loto ke mou ta’e’ilo, kainga, ki he tu’utamaki ‘e hoko kiate kimoutolu ‘i ‘Esia he’e nau matu’aki mafasia ai ‘o ‘ikai mei lava ke tali, ko ia na’e mole ‘aupito ‘emau ‘amanaki ki he mo’ui.” (2 Kolinito 1:8). Koeha fa’ahinga mo’ui ia tatala’a ia he lotu ‘oku lea ki ai ‘ae Same 14:1 Kuo pehee ‘e vale ‘i hono loto ‘oku ‘ikai ha ‘Otua.” Ke ne ta’e ‘afio’i hotau tukunga mo’ui fakaeloto he’ene ngaue moe lotu ‘oku tau fai. Kainga fiemalie pe he ‘oku ne ‘afio’i pe!
 
Koe ha ‘uhinga na’e fononga ai ‘a Sisu he tahi?
 
Ke fakamahino ki he’ene kau ako koe peau moe afaa ko ‘ena na’e mei ‘osi ai ‘enau mo’ui koe halanga ia ‘oe Mafimafi ke ‘a’ahi ai ki he’ene kakai…’oku heka he afaa mo hala mai he peau lalahi ko ia. Kainga neongo koe ngaahi faingata’a’anga ‘oe mo’ui ni ‘oku tau fa’a launga ai ka ‘oku totonu ke mahino kiate kitautolu ‘oku koe ngaahi peau lalahi ia ‘oku ne fa’a fakafetaulaki’i ai ‘etau meimei melemo moe nima fakamo’ui ‘oe ‘Eiki. Koe ha e ‘uhinga na’e ‘ikai te nau ‘ilo ai ia? 19 Pea kuo nau aʻalo ʻi he maile ʻe tolu pe fa, pea nau vakai ʻa Sisu ʻoku ne haʻele ʻi he fukahi tahi, pea ʻoku ne fakaofiofi mai ki he vaka: pea nau manavahe. ‘Oku fakalea ‘e Matiu 22:27 Pea ‘i he sio kiate ia ‘ae kau ako ‘oku ne ha’ele he fukahi tahi na’a nau puputu’u, ‘o nau pehee, koe fa’ahi kehe pea nau fekekee’i ko ‘enau manavahe” Kaume’a koe toki ‘osi ni pe ‘eni ‘enau mamata he mana kuo nau kaikaila mo mahalo’i ‘a Sisu koe fa’ahi kehe. Tau fa’a fakamo’oni pe he taimi faingamalie ka fou atu ‘ae fononga ha me’a faingata’a pea kehe leva ‘etau fakamo’oni ki he mo’oni ‘oe tui. Koe mahaki ia ne fokoutua ai ‘ene kauako mo kitautolu he ‘aho ni.
 
Kapau na’a nau fa’a tatali pe kia Sisu ‘aki ‘ae tui na’e faingofua ‘aupito ‘enau ‘ilo’i atu ia he ko hono ‘ilo’anga pe ia kainga ‘o Kalaisi ‘oku ‘ilo pe ia ‘aki ‘ae tuii moe fa’a kataki. Kainga koe “Manavahe” moe “Tui” he’ikai ke malava ke na nonofo fakataha ‘i ha loto ha tangata he ‘oku hanga ma’u pe ‘e he “manavahe” ‘o kuihi ‘ae fofonga ‘oe tangata tui pea nenefu ‘i hotau lotolotonga ‘a Sisu ko hotau kainga ofi.” Kainga ‘oku fa’a ha’u ‘a Sisu kiate koe mo au he tofu moe taimi ‘oku matangia ai ‘ae mo’uii “Ka ke ‘alu ‘i ha vai te u ‘iate koe, ‘io ‘i he ngaahi vaitafe ‘e ‘ikai te nau lomekina koe, ka ke laka ‘i he afi ‘e ‘ikai te ke mofia pea ‘e ‘ikai lave ‘ae vela ‘oe ulo” (‘Aisea 43:2).
 
Fakama’opo’opo
 
‘I he faka’osinga ‘oe talano ni na’e tau fonua ‘ae folau ni…. Kainga ‘oku mou pehe na’e ‘ilo’i ‘e he kakai ni na’a nau toki ‘ataa mai ‘eni mei he fu’u matangi moe fakaevaha ke fe’iloaki mo ‘enau kau mahaki? Kainga na’a tau fou mai mo Sisu he fu’u matangi/ faingata’a/mamahi/ puputu’u ni ke fakahaohao’i ai hotau laumalie ki he fakamaau ‘ae ‘Otua ‘oku ene mai. (Same 42:7). Kainga tau fakahaa’aki ‘etau hounga’ia he’etau tu’uta matu’u mai fakataha moe kau ako ni ‘aki ‘etau mape’e fakataha hifo moe kau ako he ve’e va’e ‘o Kalaisi pea ke pehe ni ‘etau lea “Koe Tu’i koe ‘oe ngaahi tu’i moe ‘Eiki koe ‘oe ngaahi ‘eiki”!!! “”Ta’etau ‘a hoku vaka Mo e fu’u folau’i vaha; Ko e vaka vaivai fu’u,Tau pe ke fai he uu.Pea kapau ‘e fou kitu’a, ‘Ao pe ke vaka ua. Sisu, ofi ‘ia au, Lolotonga ‘a e folau.“Ka kuo si’i ni matangi ‘ikai ke heka peau fu’u tafi tonga ‘a langi kite fonua ‘i mata’u ta ne mo’oni ‘a langi hono lelei ke ‘ukuma pau ki he kau matatali te nau a’usi fonua sila ki vai pea ‘uli ngaholo he kuo to mai ‘ae mui hakau” 20 Ka ka lea ia kiate kinautolu, ʻo ne pehē, Ko au pe: ʻoua ʻe manavahē. 21 Pea nau loto leva ke maʻu ia ki he vaka: pea ʻiloange ne tau leva ʻa e vaka ki he fonua ʻoku nau ʻalu ki ai….’Emeni
 
 
Kavauhi