!!MALANGA SAPATE 25/08/2013!!
Ngaahi Lesoni: Same 71 :1-6 ; Selemaia 1 :4-10 ; Hepelu 12 :18-29 ; Luke 13 :10-17
Potu Folofola: Selemaia 1: 9-10 “…pea folofola ‘a Sihova kiate au, Vakai kuo u ‘ai ‘eku ngaahi lea ki ho ngutu: Sio mai kuo u fakanofo koe he ‘aho ni ke fai ki he ngaahi kakai moe ngaahi pule’anga, ke ta’aki pea ke laiki, pea ke maumau mo faka’auha, ke langa pea ke to.”
Kaveinga: “’Ofa’i ho fatongia kae tauhi koe ‘e ho’o fatongia”
Himi: 522/544/593
Talateu
Ko ‘etau ‘i “Taimi” koe me’a’ofa ‘ae ‘Otua ma’a kitautolu pea ko ‘etau ngaue kotoa ‘i “Taimi” ko ‘etau me’a’ofa ia ma’ae ‘Otua ‘oku ‘a’ana kitautolu. ‘Oku tui ‘a e kau palofita ko honau ui, ko e fatongia mo e ngaue ke fai. ‘E ‘ikai hala ke tau pehe ko e fatongia faka-palofita ‘oku fatu’aki ‘a e mo’ui tukupa mo e tau’ataina mo e mafai (…..consisting of binding commitments and of liberties and powers). Kae kehe ‘oku taki taha ‘a e palofita mo ‘ene fakatonulea ki he fatongia faka-palofita. ‘Oku malava ke liliu ‘enau fakakaukau, ‘ikai ko ia pe ka te ne ala fepaki mo hono fatongia ‘i he taimi kuo kehekehe ai ‘a ‘ene ‘uhinga’i ‘a e fatongia mo ia ‘oku mahino ki he kakai ( ‘Aisea 36-39). Pea hangee koe tala loto ‘a Paula ki he kakai Kolinito “Koe Kelesi ‘ae ‘Otua kuo u hoko ai ki he me’a kuo u hoko ki ai ni; pea ko ‘ene kelesi ko ia na’e ngaue mai, na’e ‘ikai ta’e ‘aonga ia, kae kehe na’e hulu atu ‘eku fitefita’a ‘iate kinautolu na kotoa; kae tala ‘e hai ko au na’e fai, ka koe kelesi ‘ae ‘Otua ‘a ia na’a ma kau” (1 Kolinito15:10). Neongo na’e ‘ikai mahino kia Selemaia ‘ae ‘uhinga hono fanau’i (Selemaia 20:14-18), pea pehee ki hono ui ia ‘e he ‘Otua ki he fatongia ni ka ‘i he taimi tatau na’e ‘ikai ha feto’oaki he fokotu’utu’u ‘oe ‘Otua. “…pea folofola ‘a Sihova kiate au, Vakai kuo u ‘ai ‘eku ngaahi lea ki ho ngutu: Sio mai kuo u fakanofo koe he ‘aho ni ke fai ki he ngaahi kakai moe ngaahi pule’anga, ke ta’aki pea ke laiki, pea ke maumau mo faka’auha, ke langa pea ke to.”
Koe vete ‘oe potu tohi
Koe vaa ‘o Siuta pea moe ‘Otua
‘Oku taha pe ‘a e ‘Otua ‘oku mo’oni—ko Sihova, ko e ‘Otua ‘o ‘Isileli. Ko e ngaahi tapuaki ma’a Siuta mo e ngaahi pule’anga ‘oku ne falute/lokuloku ‘i hono to’ukupu. Ko hono mafi ‘oku ‘ikai tatau mo ha ‘otua kehe kuo ngaohi ‘e he nima ‘o e tangata. Sino e me’a, ko e ‘Otua mo’oni ko ia kuo angahala ki ai ‘a Siuta. Kuo nau tauhi ki he ngaahi ‘Otua hange ko Peali, Moloke, …etc., pea kuo nau fokotu’u ha ‘aitoli ki he temipale, ‘uma’a hono feilaulau’i ‘o e fanau valevale (32:34-35). ‘Oku fakamatala ‘a e tohi kau ki he holoa ‘a e tu’unga ‘o e pule’anga Siuta (tonga) mo Selusalema ‘i he senituli 6; pea ko e vaa’i taimi tatau mo ia ne holo ai ‘a e mafai ‘o ‘Asilia kae fakautuutu ‘a e mafai ‘o Papilone. Na’e hopo hake ai ‘ae Palofita ni ke ne kikite’i ai ‘ae loloa ‘oe nofo popula ki Papilone ‘i ha ta’u nai ‘e 70. Na’a ne uki foki ‘ae kakai ke nau tukulolo pea talangofua ki he tu’utu’uni kotoa pe ‘ae pule’anga Papilone.
Na’e hoko ‘ae Palofita ni ‘o ta’emanakoa ka ‘oku hilioo atu ‘ae tuputamaki lahi heni ‘ae Tu’i ko Sihoaikimi pea ne tu’utu’uni ke puke popula pea mo ‘ene sekelitali ko Paluki. Ka neongo hono puke popula mo fehi’anekina ia ‘e he kakai ka na’e ‘ikai longo pe le’o si’i ai ‘ae tutui ‘a Selemaia ke kalanga’i ‘ae fekau kuo tala kiate ia ‘e he ‘Otua. Na’e toe tanaki atu ‘e Selemaia moe kikite’i ‘ae pau ke mate moe Tu’i ko Sihoiakimi pea moe pau ‘oe ikuna kafakafa ‘a Papilone (Selemaia 36:27-32). Na’a ne hoko koe Palofita “lo’imata’ia (9:1) koe’uhii koe naunau moe ha’aha’a ‘oe fekau ke tala. Ka ‘i he taimi tatau na’a ne hoko koe “fakamo’oni fakahahaa ‘oe palomesi ‘ae ‘Otua” koe’uhi ko ‘ene ‘ilo’ilo pau “‘iate ia ma’u pe ‘ae ‘Otua” Koe fakaloto lahi tatau mo ia ‘oku ha ‘ia Hepelu 13:5-6) “Ke ta’e manumanu ho’omou to’onga, pea mou fiemalie he ngaahi me’a ‘oku mou ma’u ni he kuo folofola mai ‘a ‘ene ‘Afio ‘e ‘ikai si’i te u mahu’i meiate koe, kae ‘uma’aa ha’a ku momo’i li’aki koe.”
Koe founga hono ui
Ko e fatongia maheni ‘e taha ‘o ha palofita ko ‘ene hufekina ‘a hono kakai hange ko ha taula’eiki. Ko hona kehekehe ‘oku ‘ikai pule’i ‘a e fatongia ‘o e palofita ‘e ha ngaahi tu’utu’uni pe lao; pea ‘oku ‘ikai ko ha fatongia tukufakaholo ka ko e ui ia mei he ‘Otua (charismatic). ‘Oku fekau’i ‘a e toko taha kuo ui ‘e he ui kuo fai: ko hono hiki tohi ‘o e ui ko ia, ‘oku ‘uhinga ke fakatonuhia’i’aki ‘a hono fatongia ki he kakai. Na’e ‘ikai ha’atau taau ‘e taha pe koha ngaue na’e fakahoifua ki loto tatau ke makatu’unga ai ha’ane fakamo’ui, ui pea mo me’a ngaue’aki kitautolu ‘ikai! Ka ko ‘ene Kelesi pe mei he kamata’anga ‘o a’u ki he ngata’anga ‘oe me’a kotoa pe. Koe founga ‘oku ‘ilo’aki ‘e he ‘Otua ‘a Selemaia he talanoa ni ‘oku fakatatau ia ki hono fili pe ui ‘e he ‘Otua ‘ene kau sevaniti talafekau. Koe ui ko ‘eni na’e fai ia te’eki ke fatu ia mei he manava ‘o ‘ene fa’ee. Pea koe’uhi koe tukunga ko ai na’e “taa faka’ingo’ingo” (genetic structure) ia ‘e he ‘Otua ‘ae “fa’unga mo’ui” ‘a Selemaia pea fatufatu ia kiha fa’ahinga kupesi ‘oku fe’ungamalie moe malohi ‘oe fekau ‘oku teuteu’i ki ai. Pea ‘ikai ia ko ia pe ka ke ne fakahaa ‘ae ‘imisi totonu ‘o Ia kuo ne teu fekau. Koe mo’oni’i me’a ni ‘oku lea fakapunake (expressed poetically) ki ai ‘ae Same 139:13-16… “He ko koe na’a ke ngaohi hoku kofu ua. Na’a ke lalanga au ‘i he fatu ‘o ‘eku fa’ee…Ko ho’o ngaahi ngaue koe koto fakaofo pe, pea ‘oku matu’aki ‘ilo ia ‘e hoku laumalie….” Ko e ui ko ia ‘o Selemaia he’ikai ala fakafehoanaki ia mo e ui ‘o ‘Aisea. Ko Selemaia ia na’e fai fakahangatonu ki ai ‘a e ui ‘a e ‘Otua. Na’a ne ‘uluaki manavahe, ka na’a ne talangofua ki he fekau kuo fekau ke ne fakahoko. Kaekehe, ‘e ‘ikai ala ‘uhinga eni ia na’a ne tukuange mo si’aki ‘a ‘ene tau’ataina koe’uhi ko e ‘Otua—pea ko e fakamo’oni taupotu taha ki he fakakaukau ni ko ‘ene Kofesio, ‘a ia neongo ‘a e faingata’a, na’a ne kei feohi vaofi mo Sihova, talaloto kiate Ia, fehu’ia, mo tautapa kiate Ia. Ko e fa’ahinga malohi ‘o e ui ne fai kia Selemaia ‘oku ‘ikai hano to e tatau ‘i he kau palofita. Ka na’a ne ngaue ‘aonga ‘aki ‘a e tau’ataina na’a ne ma’u ke fai’aki ‘ene talangofua ki hono ‘Otua
Ko hono ngaue’i ‘ae Folofola ‘ae ‘Otua (vv. 9-10).
‘I he taimi na’e fakapaa ai ‘ae malala’i afi ki he loungutu ‘o ‘Aisea ‘i he’ene ‘Olita pea tokua ko hono fakamatala’i ‘a hono fakatau’ataina (fakama’a) ia ke ne lea ma’ae Kosilio Fakalangi (‘Aisea 6:5-7). Ka ‘i he taimi na’e mafao atu ai ‘ae to’ukupu ‘oe ‘Otua ‘o ala ki he ngutu ‘o Selemaia ko hano fakamafai’i ia ‘e he mafimafi ‘oe ‘Otua ke ne tala ‘ae ngaahi fekau kuo fatu ‘e he ‘Otua ma’ae ‘Isileli…“…’E pehee pe mo ‘eku lea ‘oku ‘alu atu mei hoku ngutu; ‘e ‘ikai foki nge’esi mai kae ‘oua ke ne fai ‘ae me’a ne u loto ki ai, mo fakaa’u ‘ae me’a ne u fekau atu ai ia” (‘Aisea 55:11). Koe folofola ‘ae ‘Otua kia Selemaia “…Vakai ‘oku ou ‘ai ‘eku ngaahi lea ki ho ngutu…” Kuo hoko ‘a ‘etau fai ‘a hono malanga’i ‘ae folofola ‘ae ‘Otua mo hono ngaahi ouau ke ne fakafiefia’i (entertainment) mo fefakafeimalie’aki hotau ngaahi va fakaetangata. Pea ko ‘etau malanga’i ‘ae Folofola ‘ae ‘Otua kuo hoko ia ko ha ngaue ke kumi ai hato tu’umalie…pe manakoa pe fatongia pe nai ke fakakakato. Koe ha ‘ae lau ‘a Paula ki he me’a ni kia Timote “Ke ke malanga’aki ‘ae Folofola, fa’a fai pe ‘i he faingamalie moe ‘ikai ha faingamalie, faka’ilo hala, valoki, ekinaki ‘i he anga kataki ‘aupito pea ‘aki ‘ae fa’ahinga ako kehekehe” (2 Timote 4:2). Koe Laumalie ‘oe mo’oni (Sione 16:13) ‘oku ne ngaue mo fakamo’oni ‘oe Folofola ‘ae ‘Otua (Same 119:43; 2 Timote 2:15). Na’e ‘ikai fakakakato ‘e Selemaia ‘ae fekau moe finangalo ‘oe ‘Otua koe’uhii ko ha’ane taukei, potopoto’i lea pea koha fa’ahinga taukei mavahe faka’atamai ‘ikai! Ka koe’uhii pe koe ngaahi lea ‘ae ‘Otua na’e ‘ai ki hono ngutu.
Koe malohi moe vaivai ‘etau fai ‘ae fekau ni
‘Oku matamata koe fekau na’e faingata’a fau kia Selemaia he’ene pehee “sio mai kuo u fakanofo koe he ‘aho ni….” He ‘oku fakamatala ‘e he sio mai ‘ae mahu’inga ke te ‘ilo pe kohai ia na’a ne fekau mai. ‘Oku te malava ke sio ai ki hono mafi ke ‘oua te te manavahe he fai ‘ene fekau. ‘Oku ‘ikai ke tau fakaanga ki hono pa’usi’i ‘oe lakanga Faifekau koe’uhii ko ha kakai na’e ‘ikai fakanofo ia ‘oku sio ki he ‘Otua kae tokangaange ia ki he ngaahi fu’u ngeia moe langilangi ‘e ala ma’u mei he lakanga Faifekau. Na’e faingata’a he ‘oku ‘ikai ko ha fekau pe ki ha’a ma’ulalo mo masiva ka koe fekau ki he tu’i pea mo hono kakai. ‘Oku faingata’a he ‘oku ‘ikai ko ha talafekau ‘a ha tau’ataina ka koe fekau ‘oku ‘alu atu mei he popula. Neongo koe fekau ni na’e fakataumu’a ia ki he kikite’i ‘oe taki popula ma’a Siuta pea moe maumau’i ‘oe fu’u Temipale ka koeha ‘ae Siuta moe Temipale ke faka’auha, maumau’i, holoki, laiki, langa pea too kiate kitautolu he ‘aho ni? ‘Oku ‘unu mai ‘ae talanoa ia mei he Siuta ‘i he mape ki he Siuta ‘i hotau loto. ‘Oku ‘unu mai ‘ae faka’auha, maumau’i, holoki ia mei he Temipale ‘i Selusalema ki he Temipale ‘oe ‘Otua ko hotau loto. Koe temipale ia ‘oku ne taki popula faka’aho kitautolu. Koe Siuta ia ke fai ki ai ‘ae fekau ‘a Selemaia ke .. “ta’aki pea ke laiki, pea ke maumau mo faka’auha, ke langa pea ke to…” …..Ko hotau loto ‘oku fonu he kinoha’a tupu mei he’etau talangata’a ki he fekau ‘ae ‘Otua. Neongo ‘eni kotoa ka ‘oku tui ‘ae fakahoha’a malanga ni koe ngaue faingofua pe ‘eni ia kapau te tau fai kotoa pe ‘ae ta’aki, laiki, maumau, faka’auha pealanga pea too koe’uhii pe koe Eikii.
Ko hono faingata’a ‘oe fekau ni kiate kitautolu he ‘aho ni
Kainga ‘oku tau faingata’a’ia pe hono fai ‘ae fekau ‘ae ‘Eiki koe’uhii ko ‘etau fai ‘ae maumau, laiki, holoki, faka’auha koe’uhii ke te ‘iloa ai….pe koe’uhii ke te ma’u’aki ha tokanga ‘a ha kakai…pe koe’uhii ke te fakama’ito’a’aki ki ha taha ‘oku fehi’a ki ai…..pe koe’uhii ke te talatuki’aki ha kakai pe ha siasi…pe koe taimi ‘e taha ‘oku sio mai ‘ae kakai ia ‘oku fai ki ai ‘ae ngaue ‘oku te’eki ke te holoki ‘e kita ‘a kita….’a hoto mali, ‘ete fanau, hoto famili ofi. Koe taimi faingata’a foki ‘oe ngaue ni moe fekau ni koe holoki ‘e he Tamai kae toe langa hake pe ia ‘e he mali ‘ae vaa ko ia. Taimi ‘e taha ‘oku malanga’i ‘e he kau Faifekau ‘ae pau ke holoki, haveki, ta’aki pea maumua’i ‘etau mo’ui kae malava hano toe fokotu’u mo langa fo’ou ka ‘i he taimi tatau ‘oku lolotonga toe too atu pe ia ‘e he fanau ‘ae me’a na’e ta’aki ‘aki ‘enau to’onga kovi mo ta’e taau. Pe ‘oku toe ta’aki pe ia ‘e he ‘ulungaanga kovi ‘oe hoa ‘oe kau malanga/ kau setuata/ kau Faifekau ‘ae me’a na’e too ‘e he tangata’eiki.
Kainga ‘ai ke tatau hotau ngutu mo hotau tuhu he ‘oku le’o lahiange ‘ae malanga mo’ui ia he malanga lea. Koe founga totonu pe ‘ena ia na’e fai ‘e Selemaia koe ‘uluaki kamata pe ‘ae maumau, holoki, haveki, langaa pea mo hono too mei hono loto fale pe ‘o Siuta kimu’a pea ne toki hoko atu ki he ngaahi pule’anga kehe. Ko hono totonu kainga hono fakahoko ‘ae fekau ni ke tomu’a kamata pe ia ‘iate koe mo au, hoto loto fale pea toki hoko atu ki he kaungaa’api. Kainga ‘oku ne ‘osi ‘omi mo hotau fakalotolahi ki he ngaue mamafa ni “’Oua te ke manavahe ‘i honau ‘ao he ‘oku ou ‘iate koe ke fai ho fakahaofi- ko Sihova ia mei he Ta’ehamai.” ‘Oku ‘i ai pe ‘ae fa’ahinga lao moe tu’utu’uni fokotu’utu’u pe koha Konisitutone ‘i hotau ngaahi fungavaka ke fai leva hano fakakaukau’i ki hano holoki mo hano ta’aki kapau ‘oku matamata koe fakatukia’anga ‘oe Folofola ‘ae ‘Otua. Pea ‘oku ‘i ai pe moe ngaahi ngoue’anga kuo ‘osi tu’o fiha ‘eni ‘ona hono fuluhi moe ‘ikai pe ha fua ‘e ha mai pea kuo taimi ke ta’aki leva na’a toe uesia hono toenga. Koe fakakaukau ia na’e lea’aki ‘e Sisu ‘ia Matiu “Ka ka tali ‘e ia ‘one pehee, ‘ilonga ha too ‘akau ‘a ia na’e ‘ikai koe fai he’eku Tamai ‘oku ‘i he langi ‘e ta’aki fu’u ia” (Matiu 15:13). Taimi ‘e ni’ihi ‘oku ‘omi faingata’a ‘a e folofola ko e’uhi ko e talangata’a ki he mafai ‘oku fa’o ai. Ka ‘oku ongo’i ‘e he palofita ‘i he taimi lahi ko e folofola ‘oku hange ‘a hono ifo mo hono mahu’inga ha honi melie. Ko e fu’u koto malohinga mo ma’u’anga ivi. Ko e fakakaukau ia ‘o hono kai ‘o e takainga ‘ia ‘Isikeli 2:8-3:3. Ko e koto fiefia ‘a e folofola ki he tangata ‘o hange ha me’a tokoni ‘oku ma’u ‘e ha tokotaha ‘alefa.
…Ko ‘eku ki’i talaloto
(….kapau ‘e ngaue’aki ‘eni ‘e ha taha pea ‘oku ou fiefia pe ki ai…ke he pe ke ‘uhinga malie ‘ae fekau…)
Na’e fa’a ui ‘ae fanau ‘ae kau Faifekau (…fakatulou atu kae ‘ai pe au…’o fakataataa’aki..) he ngaahi taimi ‘e ni’ihi koe kau “Tosi tenga” pea tokua ko hono ‘uhinga ‘oku mu’omu’a ‘emau fanga tamai hono tuutuu’i e folofola ‘ae ‘Otua ki he mo’ui ‘ae kakai ‘oe Siasi ka mau muimui atu kimautolu moe toko lahi ‘i he paenga ni ‘o ta’aki ‘ae me’a na’e too ‘aki ‘emau ngaahi to’onga mo’ui kovi mo ta’e taau. Na’e ‘i ai e potungaue ‘e taha ‘eku Tamai na’a mau ngaue fakafaifekau ai. Pea na’e ‘i ai e ‘aho ‘e taha na’e lea mai ai ‘eku Tamai kiate au he ngaahi me’a ni: “Semisi ‘oku ou ‘osi loto mo ho’o fa’ee (Fane) ke tau foki aa ki hotau ‘api ki Havelu. Pea ‘ai ‘emau fu’u ‘ohovale he ‘uhinga ni pea u fehu’iange pe ‘oku puke? Pea ko ‘eni ‘ene tali: “’Oku ‘ikai ke u puke ka ‘oku ‘ikai ke lava lelei hoku fatongia fakafaifekau. Ko hono ‘uhinga koe me’a koee ‘oku ou malanga’i ke tuku ko ia pe ia ‘oku fai ‘e Semisi. Koe me’a ko ee ‘oku ou to faka’aho ki he mo’ui ‘ae kakai ‘oku ta’aki faka’aho ai pe ia ‘e hoku foha ko ‘eni ko Semisi. Ko ia ‘ae ‘uhinga ‘oku ou pehee ai ke tau foki aa he ‘oku ‘ikai keu lava ‘o tomu’a fakama’opo’opo hoku loto fale. Na’a ku kole fakamolemole ke ‘oua mu’a ‘e tuku ‘emau ngaue he’e hoko ‘eni koe kaupo’uli ki hoku kaha’u. Na’e kamata ai pe ‘i he ‘aho ko ia ‘ae ki’i kalofiama ke hu’u hoku va’e ki he ngaue fakafaifekau ni. ‘Oku lea’aki ‘ae mo’oni ko ‘eni ki he’eku fanau kae tautau tefito ki hoku foha lahi ke mou tokanga ke ‘oua na’a mou toe foua mai hoku hala koe ta sipinga kovi lolotonga ia ‘oku ou fematematei hono malanga’i e folofola ‘ae ‘Otua. Kainga ka ‘oku ‘i ai ha me’a kuo tau too pea fakamolemole ‘oua mu’a na’a tau toe ta’aki ia… ka tau hanga hanga fai hono tanumaki he’ilo pe na’a ‘i ai ha ‘aho koe mo’ui’anga ia ma’a ha’a kakai ‘oku nau fiema’u ‘ae mo’ui ta’engata.
Kohai na’a ne ui kitautolu ki he ngaue fakafaifekau?
Kuo tau ‘osi sio ki he founga moe ‘uhinga hono ui ‘o Selemaia ‘e he ‘Otua ki he’ene ngaue. ‘I he ‘aho ni kuo hulu fau ‘ae ngaahi faka’uhinga ki he “ui ‘e he ‘Eiki” ha taha ki he’ene ngaue. Pea ‘oku tau ma’u mei he Tohitapu ‘ae ngaahi fakahinohino moe ngaahi founga hono fai ‘e he ‘Otua hono ui ha taha ki ha’ane fekau. Kuo hoko ‘ae lakanga Faifekau ia he ngaahi ‘aho ni ke kumi mo’ui fakasosiale, faka’ekonomika mo fakapolitikale ki ai ‘ae kakai toko lahi kae kei tala ai pe ia koe “ui ‘eni ‘ae ‘Eiki.”( Kapau ko ha’ane ‘uhinga ‘Eiki ki ha Nopele pea ‘e sai pe. Ka ‘okapau ‘oku ne ‘uhinga kia Sisu pea ‘oku totonu ke toe vakai’i.) Kuo hoko ‘ae kau Faifekau toko lahi he ngaahi ‘aho ni koe kakai ma’u me’a mo mohu mafai. Kuo nau hoko koe kakai ke mohu faka’apa’apa’ia mo langilangi’ia. Kuo nau hoko koe kakai ke kumi hufanga ki ai ha kakai fai hia mo maumau lao ‘oe fonua. Kuo nau me’a ngaue’aki ‘ae lakanga Faifekau ke nau polepole ai mo ‘afungi’aki….kuo nau lau kuo mau poto he me’a hono kotoa pe….kuo hoko ‘ae lakanga mahu’inga ni ke fakahoko’aki ha ngaahi ngaue ta’etaau mo ta’e fakalotu. Kuo tau lau na’e ui kitautolu ki he lakanga Faifekau lolotonga ko ia na’a tau kole mo totongi fakafufuu ha kau Faifekau ke nau tohi hotau hingoa. Kainga ‘oku tala ‘e he’etau ngaue ‘ae ‘uhinga totonu ‘etau pole ki he ngaue fakafaifekau. Ko ia na’e taumu’a faka’ekonomika ‘e ‘ilonga ia he’ene lotu moe fokotu’utu’u polokalama ‘e lahilahi pe ki he ngaahi me’a fakapa’anga ke ‘inasi ai. Ko ia na’e taumu’a fakasosiale ‘e ‘asi pe ia he’ene me’a kotoa pe ‘i he siasi pe kolo ko ia ke feohi pe moe kakai ma’olunga kae fakamama’o mei he si’i kau masiva ‘oe siasi. Pea ko ia na’e ui ia ‘e he ‘Eiki pea ‘oku ha pe ‘ae ‘akau ‘i hono fua. Na’e ‘i ai ha tokoni ‘a ha tangata Faifekau malolo ‘e taha na’a ne pehee “Koe lakanga Faifekau koe “mala’ia’anga” pe koe “monu’ia’anga.” Kapau ‘oku te fie Faifekau he taha ‘oe ngaahi ‘uhinga na’aku ‘osi lave ki ai pea ko hono iku’ang koe “mala’ia’anga.” Koeha hono ‘uhinga he ‘oku te ngaue ki he lelei pe ma’ata kae ‘ikai ma’ae ‘Otua.
Fakaakonaki
Ko e lea “palofita” ‘e ‘ikai ala mavae ‘a hono ‘uhinga mo e fatongia ‘oku õ mo ia. ‘E tefito ‘a e ‘uhinga mei he mahino mai ko e ha e fa’ahinga fatongia pe ko e ha e ngaue tefito ‘a e tangata kuo ui ki ai. ‘Oku ‘ikai ngata pe ‘a e fatongia ‘o e palofita ko e ngutu ke lea ma’a e ‘Otua. ‘Oku kau kotoa ki ai mo ‘ene mo’ui he ko e mamahi ko e konga mahu’inga mo ta’e-ala-mavae ia ‘o e fatongia faka-palofita. ‘I he a’u ‘a ha palofita ki he fa’ahinga tu’unga ko ia ‘o e mo’ui, ‘oku ha mei ai ha fa’ahinga fakamo’oni makehe ki he ‘Otua. ‘Oku ne fai ‘ae holoki ma’ae ‘Otua, haveki ma’ae ‘Otua, ta’aki ma’ae ‘Otua, langa ma’ae ‘Otua pea too foki ma’ae ‘Otua. Hangee ko e valoki’i fefeka na’e fai ‘e Sisu ki he kau “ma’oni’oni loi” ‘a ee ‘oku nau hangee mai ha fu’u ma’oni’oni he temipale “…’Ae kau ma’oni’oni loi! ‘ikai ‘oku mou taki taha veteange mei he falemanu ‘i he sapate ‘a ‘ene pulu pe ko ‘ene ‘asi ‘o taki ke fakainu? Ka koe fefine ni koe hako totonu ‘o ‘Epalahame pea kuo no’otaki ia ‘e Setane ‘io ‘o hongofulu ma valu ta’u, pea na’e ‘ikai koaa ngofua ke vete ia mei hono no’otekina, neongo koe ‘aho Sapate?” (Luke 13:15,16). Kapau ‘oku ‘i ai ha Sevaniti ‘ae ‘Eiki ‘oku ne ongo’i ‘oku vaivai ke ne toe sivisivi’i lelei ‘ae ‘uhinga ‘ene hoko ki he ngaue ni ‘aki ‘ene tali ‘ae ngaahi fehu’i ni. Na’e ui nai au ‘e he ‘Otua ki he fatongia ni? Pea kapau kuo te ta’imalie he fakanaunau’i kita ki he’ene ngaue ‘oku ke tui moe talangofua nai ki he mo’oni ko ia? Kapau ko ‘ene tala’ofa ia ‘e ‘iate kitautolu ma’u ai pe, ‘e tu’u ma’u ta’e mauea nai ho’o malanga’i ‘ene Folofola?…pe ‘e toki malohi pe ki he kakai kae vaivai pe ki he hou’eiki moe kau Faifekau? ‘E toki fai ‘e he ‘Otua hono fakakakato mo fakaa’u hota fatongia ‘o tatau ai pe koeha e tukunga ‘oe kakai ke tala ki ai ‘ae fekau ‘ae ‘Otua “Ka koe ‘Eiki koe toko taha ia ‘oku fai ki he’ene lea pea te ne poupou kimoutolu ‘o le’ohi mei he fili” (2 Tesolonaika 3:3).
Fakama’opo’opo
Ko e ngaahi ui ‘o e kau palofita ‘oku ‘ikai ko ha fatongia fo’ou pe kuo tanaki mai, ka ko e mo’ui fo’ou ‘aupito, ‘a ia ‘oku ne tuku ‘a e tangata kuo ui ki ha tukunga ‘oku ‘ikai to e ‘i ai ha taha ke ne falala ki ai, ka ko Sihova pe mo ‘ene tauhi. Ko ia ‘ae fa’ahinga mo’oni na’e fakatoka ‘i he laumalie fie ngaue ‘ae fatu same 71 “Pea ko koe ‘Atonia Sihova ‘oku tu’u ai ‘eku ‘amanaki: Ko hoku falala’anga talu ‘eku kei si’i. Talu hoku fanau’i mo ‘eku tu’u koe pou ‘e he ‘Afiona pe: Ko Koe ia na’e to’o au mei he fatu ‘o ‘eku fa’ee. Ko ‘eku hiva’aki koe ‘e fai ma’u ai pe” (Same 71:5,6). Hangee ko ia na’e fai ‘e Sisu Kalaisi na’a ne ‘ofa ‘i hono fatongia ‘o a’u ki he Kolosi pea na’e tauhi ia ‘e he fatongia ko ia ‘o a’u ki he ‘aho ni. Ka ko hono taumu’a pe ke teuteu’i ‘a e palofita ke ‘ofa ‘i hono fatongia kae tauhi ia ‘e he hono fatongia…..’Emeni!!!!
Fakamolemole atu he tomui…ki’i tuku vakaa ‘i motu…..malo
Kavauhi